Prirodne ljepote i legende o kanjonu Diva Grabovica, smještenog na jugoistočnoj strani Čvrsnice, nadaleko su poznate. Zato je od davnina ovo područje važilo kao omiljeno izeletište zaljubjenika prirode i vrhunsko lovište. Kao takvo spomine se još u doba Ali-paše Rizvanbegovića, a u doba Austrougarske monarhije, te Kraljevine i nove Jugoslavije imalo je status uzornog lovišta. Navodno, ovdje su lovili i svjetski državnici: car Franjo Josip, kralj Petar i Josip Broz, te francuski predsjednik Giscard D’Esteine. O svemu tome i Divoj Grabovici kao lovištu pisali smo više puta u Lovačkom Listu, a sada imamo i razlog više.

Razlog je namjera zaljubljenika u ovaj kraj, a članova Jedinstvene lovačke organizacije (JLO) “Lovac” Mostar da ponovo pokrenu projekat naseljavanja muflona na prostor Dive Grabovice, tačnije lokacije Crni Vrh. Dakle, kao što je poznato na ovaj prethodno ograđeni i uređen lokalitet površine oko 100 hektara, u periodu od 1977. do 1985. godine puštene su 63 jedinke muflona.

Džemina stolica

Projekat izgradnje smatran je tako bitnim da ga je lično otvorio tadašnji predsjednik Saveznog izvršnog vijeća Jugoslavije, rahmetli Džemal Bijedić. Po dostupnim informacijama u novim uslovima populacija muflona dobro se adaptirala i uspješno razmnožavala. Nažalost projekat je uništen ratnih devedestih kada su nesavjesni pojedinci istrjebili muflone, a infrastrukturu uništili. Sva žica i mreža korištene kao ograda su skinute, kao i većina stubova. Do danas su sačuvani tek rijetki tragovi koji svjedoče o tim vremenima. Ostali su vidljivi samo rijetki stubovi obrasli šumom i koji komad bodljikave žice ili mreže. Postoji i granitna ploča koja svjedoči da je rahmetli Džemal otvorio lovište, odnosno kameni stol i stolice u narodu poznati kao “Džemina Stolica”, jer je navodno tu često odmarao dok je dolazio u lovište Dive Grabovice.

Naseljavanje muflona

Svjesni neiskorišenosti ovog potencijala, nekoliko godina unazad grupa naših lovaca pokreće inicijativu za ponovno naseljavanja muflona, te jelena lopatara u Crni Vrh. Od tada intezivno se radilo na prikupljanju potrebnih informacija o zakonskim propisima za realizaciju projekta, te savjetovanja sa osobama koje su radile na sličnim projektima, odnosno sa svim onima koji na bilo koji način mogu pomoći ovu aktivnost. Potom se pristupilo finalnoj izradi projekta koji je upućen nadležnim institucijama koje mogu i trebaju finansijski pomoći njegovoj realizaciji. U njegovoj izradi učestovalo je više naših članova, u čemu se posebno isticao mladi kolega Deni Ajanić, koji je glavni realizator tehničkog dijela projekta.

Prioritet radova

U očekivanju da se u skorije vrijeme krene sa realizacijom izgradnje potrebne infrastrukture (puta za transport materijala, ograde, uređenje pojilišta, solila i sl.) dana 16.01.2020 godine, izvršen je obilazak pomenute lokacije. Cilj je bio utvrditi prioritet radova koje treba izvesti. Zaključak je da je na prvom mjestu neophodna izgradnja puta duž planirane lokacije ograde, što bi uveliko olakšalo i ubrzalo sve kasnije radove na izgradnji ostalih objekata, ali i transport divljači, kao i hrane za istu.

Kao učesnik, ističem da su za pohvaliti svi učesnici ove akcije, jer su projekat shvatili krajne ozbiljno i maksimalno se trudili da korisnim prjedlozima doprinesu njegovoj što kvalitetnijoj relizaciji.

Obilazak terena Lovočuvari Ramo Crnomerović, Idriz Bali Predsjednik sekcije Drenica, Edin Zloji, Deni i Jasmin Ajani i Fadil Nurki

Podrška Saveza

Također, ovim putem molimo da nam se jave svi one koji na bilo koji način mogu pomoći realizaciji ovoga nadam se jednog ljepog i svakako korisnog projekta, a raduje i činjenica da je Savez lovačkih organizacija u Bosni i Hercegovini dao podršku ovom projektu, te se stavio na raspolaganje u skladu sa finansijskim mogućnostima i ljudskim resursima.

autor: Fadil Nurkić

izvor: slobih.ba